Barįttan um lķkama konunnar

Skrif mķn aš undanförnu um pķkurakstur hafa vakiš athygli į vefmišlum, bęši jįkvęša og neikvęša. Ķ žeirri umręšu er deilt um margt en žó mest um tengingu pķkuraksturs viš klįmvęšingu (ž.į.m. barnaklįm). Žessi mįlaflokkur er žó hluti af langtum stęrra samhengi sem ég mun tķunda hér, samhengi sem hefur kristallast ķ haršvķtugri barįttu um lķkama konunnar.

Konan var aušvitaš lengi vel (jafnvel alltaf?) eign karlmannsins. Og eign Hśshaldsins ehf. Meš żmsum lagalegum breytingum og žrżstingi frį femķnistum og frelsisleitandi hugsjónafólki (sem t.d. krafšist aukinna lżšręšislegra réttinda endur fyrir löngu) minnkušu fjötrar konunnar eftir žvķ sem leiš į 20. öldina. Žessar breytingar komu žó ekki til įtakalaust og eru eflaust margir žeirrar skošunar ķ dag aš konan sé ennžį ófrjįlsari en karlinn.

Žó lķkaminn sé mestmegnis eign konunnar ķ orši, er hann žaš ekki į borši. Žessu til stašfestingar nęgir aš rżna ķ söguna. Į hįskólaįrum mķnum skrifaši ég BA ritgerš um pólitķkina ķ kringum fóstureyšingarmįliš svokallaša, sem er ansi hreint įhugaverš saga.

Įriš 1973 lagši žįverandi heilbrigšisrįšherra, Magnśs Kjartansson, fram frumvarp į žingi um fóstureyšingar (įsamt rįšgjöf og fręšslu um kynlķf og barneignir) sem vakti grķšarlegar deilur innan žings og utan. Megin inntak frumvarpsins var fólgiš ķ tvennu: 1) aš heimila fóstureyšingar vegna bįgrar félagslegrar stöšu móšur og 2) aš konan sjįlf hefši įkvöršunarvaldiš ķ žeim efnum en ekki óhįšir sérfręšingar (ž.e. ašgerš veitt aš ósk konu).

Žessi rótttęka breytingartillaga ķ annars ķhaldssömum mįlaflokki gerši allt vitlaust ķ landinu. Ķ bókstaflegri merkingu. Deilurnar um efni frumvarpsins į žingi stóšu yfir ķ hvorki meira né minna en tvö įr. Žinginu bįrust ógrynnin öll af bréfum frį einstaklingum sem og hagsmunasamtökum og félögum, sem żmist studdu efni frumvarpsins eša andmęltu žvķ.

Žaš sem er žó athyglisveršast viš žessar deilur er aš žęr stóšu ekki nema aš littlu leyti um sišferšilegar forsendur fóstureyšinga, ž.e. hvort fóstureyšingar vęru yfirhöfuš réttlętanlegar. Flestir virtust įtta sig į žvķ aš félagslegar ašstęšur barnshafandi konu geta veriš alveg jafn hamlandi heppilegu barnauppeldi og lķkamlegur sjśkleiki. Žaš sem helst var deilt um var žaš aš įkvöršunarrétturinn yrši ķ höndum konunnar sjįlfrar en ekki lękna og/eša annarra sérfręšinga.

Fólki blöskraši einfaldlega sś hugmynd aš barnshafandi kona gęti tekiš žį įkvöršun, ein og óstudd, aš fara ķ fóstureyšingu. Spurt var, hvernig į kona aš geta metiš žaš hvort félagslegar ašstęšur hennar sjįlfrar réttlęti fóstureyšingu ešur ei? Žarf ekki fagašila til žess? Vissi žingheimur ekki aš um hįalvarlegan hlut var aš ręša?  Alvarlegri en svo aš konur geti įtta sig į? Sumir žingmanna lżstu žvķ meira aš segja yfir aš įn verulegra hindrana til fóstureyšinga myndu konur flykkjast unnvörpum ķ fóstureyšingu og standa bķsperrtar ķ bišröšum eftir ašgeršinni. Ķslendingum myndi ž.a.l. fękka umtalsvert og skįlmöld og hórdómur tęki viš.

Ķ ritgeršarskrifum mķnum rak ég augun ķ ašra sambęrilega umręšu sem įtti sér staš 40 įrum įšur. Ķ byrjun fjórša įratugs sķšustu aldar var lagt fram frumvarp fyrir alžingi žess efnis aš lęknar fengju heimild til žess aš fręša konur um getnašarvarnir og lįta žeim žęr ķ té ef žęr óskušu svo. Um žetta risu miklar deilur. Menn įttu ekki til orš yfir frjįlslyndi žessara hugmynda. Skildi fólk ekki aš ef konur fengju getnašarvarnir ķ eigin hendur myndu engin börn fęšast? Og aš fjöllyndi og önnur óvęra myndi leggja samfélagiš ķ rśst? (Kunnuglegt ekki satt?). Ķ žessum hugmyndum kristallašist fešraveldiš ķ allri sinni dżrš. Sś hugsun aš konan sjįi ekki fótum sķnum forrįš, aš hśn viti ekki hvaš henni er fyrir bestu, er kjarninn ķ žessari karllęgu afstöšu įsamt gömlum hugmyndum um erfšasyndina. Konan er ekki bara vitlaus heldur er stutt ķ hóruešli hennar og žį kvenlęgu tilhneigingu til žess aš sišspilla umhverfi sķnu. Sem betur fer réšust femķnistar (žį kvenréttindakonur) į žessa hugmyndafręši og sendu mörg erindi til alžingis žess efnis. Žaš geršu žęr einnig nokkrum įratugum seinna žegar umręšan um fóstureyšingar kom fram.  Enda hefur hlutverk femķnista ętķš veriš žaš aš standa vörš um sjįlfsįkvöršunarrétt og frelsi konunnar.

Vegna žessa er ég eilķtiš hvumsa yfir umręšunum aš undanförnu um stašgöngumęšrun. Žar koma fram hugmyndir sem bera skuggalega mikinn keim af lišnum tķma žegar įtökin um frelsi kvenna til fóstureyšinga og notkunar į getnašarvörnum stóš sem hęst. Einhver žarf aš hafa vit fyrir konum og gęta žess aš žęr fari sér ekki aš voša og/eša kalli meiri hörmungar yfir sjįlfar sig og ašra.

Sį athyglisverši munur er žó į žessum umręšum og žeim fyrri aš nś eru femķnistar helst ķ hópi žeirra sem vilja setja lög um lķkama kvenna, ž.e. gegn stašgöngumęšrun. Sem er į margan hįtt skiljanlegt. Ķ fyrsta lagi er um aš ręša afar flókiš mįlefni, sem krefst žess aušvitaš aš löggjafinn fari sér hęgt og taki miš af öllum hagsmunum sem žar koma viš sögu, og ķ öšru lagi er žaš nżtt. Ž.e.a.s. ekki hefur ķ sjįlfu sér reynt į žetta hérlendis ef frį er tališ žetta undarlega mįl į dögunum sem tengdist ķslensku hjónunum og indversku stašgöngumóšurinni. (Leišréttiš mig endilega ef dęmin eru fleiri).

En hvaš sem žessum vangaveltum lķšur, og sama hversu flókiš stašgöngumęšramįlefniš er, žį eru röksemdirnar gegn stašgöngumęšrun merkilega lķkar eldri hugmyndum um konuna. Ž.e.a.s. ef frį eru taldar  hugmyndir um erfšasyndina og sišspillandi įhrif frjįlsra kvenna (enginn femķnisti undir sólinni myndi halda žvķ fram aš aukiš frelsi kvenna myndi kalla sišspillingu yfir samfélagiš). Enn er žvķ haldiš fram aš konur kunni ekki fótum sķnum forrįš, aš kerfiš žurfi į einhvern hįtt aš vernda konur gegn illum öflum sem vilja misnota žęr. Aš konur geti ekki verndaš sig sjįlfar. Ķ hvert sinn sem ég heyri setningu į borš viš žį aš "konur verši notašar sem śtungunarvélar" fer um mig hrollur. Hrollur vegna žess aš ekki er gert rįš fyrir žvķ aš konur hafi styrk til aš verja sig sjįlfar gegn slķkri misnotkun.

Ég spyr žvķ: geta konur ekki sjįlfar variš sķnar persónur og sķna lķkama? Veit kerfiš betur en einstök kona hvaš hentar henni best, lķkt og menn héldu fram žegar frelsi kvenna til fóstureyšinga var rętt? Og žaš sem meira er, vita konur almennt hvaš einstaka konu er fyrir bestu?

Ķ žessu ljósi er oft vķsaš ķ ašstöšumun kvenna. Sumar konur eru ķ betri ašstöšu en ašrar til žess aš verja sig og sķna. Sem meikar aušvitaš sens, svona fljótt į litiš. Fįtękt og vanžekking styrkir sjaldan einstaklinginn, nema sķšur sé. En af hverju ętti žaš aš vera skašvęnlegra fyrir fįtęka konu en žį efnameiri aš ganga meš barn fyrir ašra? Ég persónulega myndi aldrei kęra mig um aš bera barn annarrar konu undir belti nema konan sś vęri annaš hvort nįkomin mér (og ętti ekki annarra kosta völ) eša ég fengi fślgur fjįr fyrir.

Samt er ég kona ķ forréttindahópi, vel menntuš og ķ góšu starfi. Enda hefur žaš sżnt sig aš brjóstvit og almenn skynsemi helst ekki endilega ķ hendur viš prófgrįšur og peninga. En žaš er önnur pęling.

Over and out...ķ bili


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Eyjólfur G Svavarsson

Blessašar konurnar, alltaf er fariš jafn ķlla meš ykkur! Getiš žiš ekki bara lįtiš karlana ganga meš börnin.?

Eyjólfur G Svavarsson, 13.2.2012 kl. 16:55

2 Smįmynd: Helga Kristjįnsdóttir

Ešlisfręšilega ekki Eyjólfur žaš veistu vel. Mannlķfiš er bara svo breytirlegt,aš alltaf žarf aš vera aš leišrétta allskonar misrétti į öllum tķmum.Gallinn er aš mķnu viti sį, aš žegar įkvešnum réttindum minnihlutahópa er nįš ,er oft haldiš įfram langt yfir takmarkiš og hópurinn veršur aš forréttindahópi.

Helga Kristjįnsdóttir, 14.2.2012 kl. 23:28

3 Smįmynd: Helga Kristjįnsdóttir

Žś ert ung fręnka mķn elskuleg og ešlilega liggur žér mikiš į hjarta um žessi mįl,sem ég er löngu hętt aš hugsa um. M.b.Kv.

Helga Kristjįnsdóttir, 14.2.2012 kl. 23:32

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband